U nguyên bào nuôi là gì? Các nghiên cứu về U nguyên bào nuôi
U nguyên bào nuôi là nhóm khối u phát triển từ tế bào nuôi của nhau thai, xuất hiện sau thai kỳ và đặc trưng bởi sự sản xuất hormone hCG cao bất thường. Các thể bệnh như thai trứng xâm lấn, carcinoma nguyên bào nuôi và u tại vị trí bám có khả năng ác tính nhưng đáp ứng tốt với điều trị nếu phát hiện sớm.
U nguyên bào nuôi là gì?
U nguyên bào nuôi (Gestational Trophoblastic Neoplasia - GTN) là nhóm các khối u phát triển từ tế bào nuôi (trophoblast) có nguồn gốc từ mô thai trong quá trình mang thai. Đây là nhóm bệnh lý hiếm gặp nhưng có khả năng ác tính cao, với đặc trưng là sản xuất lượng lớn hormone hCG (human chorionic gonadotropin). U nguyên bào nuôi có thể xuất hiện sau thai kỳ bình thường, thai trứng, sẩy thai, thai ngoài tử cung hoặc sau sinh thường.
Các loại u nguyên bào nuôi
U nguyên bào nuôi được phân loại thành các thể bệnh chính sau:
- Thai trứng xâm lấn (Invasive mole): Là tình trạng các tế bào thai trứng xâm nhập sâu vào lớp cơ tử cung, có thể gây thủng tử cung và lan rộng cục bộ.
- Carcinoma nguyên bào nuôi (Choriocarcinoma): Là dạng u ác tính cao, phát triển nhanh, có khả năng di căn xa đến phổi, não, gan.
- U nguyên bào nuôi tại vị trí bám (Placental Site Trophoblastic Tumor - PSTT): Phát sinh từ tế bào trung gian tại vị trí nhau bám vào tử cung, tiến triển chậm nhưng kháng hóa trị.
- U nguyên bào nuôi dạng epithelioid (Epithelioid Trophoblastic Tumor - ETT): Hiếm gặp, thường xuất hiện nhiều năm sau sinh và khó chẩn đoán sớm.
Chi tiết hơn về phân loại GTN có thể tham khảo tại National Cancer Institute - Gestational Trophoblastic Disease.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Các yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển u nguyên bào nuôi bao gồm:
- Tiền sử mắc thai trứng, đặc biệt thai trứng toàn phần.
- Phụ nữ dưới 20 tuổi hoặc trên 35 tuổi.
- Tiền sử nhiều lần sẩy thai hoặc chửa ngoài tử cung.
- Di truyền, đột biến gen kiểm soát sự phát triển của tế bào mầm.
- Chế độ dinh dưỡng thiếu hụt, đặc biệt là thiếu carotene và vitamin A.
Biểu hiện lâm sàng của u nguyên bào nuôi
Các triệu chứng phổ biến bao gồm:
- Ra máu âm đạo kéo dài sau sinh, sẩy thai hoặc phá thai.
- Tiết dịch âm đạo bất thường, có thể kèm mô thai.
- Đau vùng chậu, tử cung lớn hơn so với tuổi thai dự kiến.
- Nồng độ hCG tăng bất thường so với tuổi thai hoặc tăng sau sẩy thai.
- Triệu chứng di căn: khó thở, ho ra máu (phổi), đau đầu, rối loạn thần kinh (não).
Chẩn đoán u nguyên bào nuôi
Chẩn đoán GTN cần phối hợp nhiều phương pháp:
- Định lượng hCG máu: Theo dõi động học nồng độ hCG, các giá trị bất thường như không giảm sau thai kỳ gợi ý GTN.
- Siêu âm tử cung: Phát hiện khối u tăng sinh mạch, mô dạng bọt tuyết điển hình trong thai trứng.
- X-quang ngực hoặc CT ngực: Tầm soát di căn phổi, biểu hiện qua tổn thương dạng nốt hoặc thâm nhiễm.
- MRI não hoặc CT bụng: Khi nghi ngờ có di căn tới não, gan hoặc các cơ quan khác.
Hướng dẫn chẩn đoán chi tiết theo FIGO Guidelines 2021 có thể tham khảo tại FIGO - Staging GTD.
Phân loại giai đoạn và đánh giá nguy cơ
Hệ thống FIGO staging chia GTN thành:
- Giai đoạn I: Giới hạn trong tử cung.
- Giai đoạn II: Lan tới cơ quan sinh dục ngoài tử cung (âm đạo, buồng trứng).
- Giai đoạn III: Di căn đến phổi.
- Giai đoạn IV: Di căn ngoài phổi (gan, não,...).
Hệ thống WHO scoring thêm điểm cho các yếu tố như nồng độ hCG, kích thước u, số vị trí di căn, thời gian từ thai kỳ trước, để phân biệt nguy cơ thấp (score ≤ 6) và nguy cơ cao (score ≥ 7).
Điều trị u nguyên bào nuôi
Điều trị GTN phụ thuộc vào giai đoạn và phân nhóm nguy cơ:
- Nguy cơ thấp: Hóa trị đơn thuốc (Methotrexate ± Leucovorin hoặc Actinomycin D) với tỷ lệ thành công trên 90%.
- Nguy cơ cao: Hóa trị đa phác đồ EMA-CO, hoặc EMA-EP (etoposide, methotrexate, actinomycin D, cisplatin).
- Phẫu thuật: Cắt tử cung được chỉ định trong trường hợp u kháng hóa trị, biến chứng thủng tử cung hoặc khi bệnh nhân không còn nhu cầu sinh sản.
- Xạ trị: Xạ trị não hoặc phổi trong trường hợp di căn đặc biệt.
Thông tin chi tiết các phác đồ điều trị tại American Cancer Society - GTD Treatment.
Tiên lượng và theo dõi
U nguyên bào nuôi có tiên lượng cực kỳ tốt khi điều trị đúng phác đồ:
- Nguy cơ thấp: Tỷ lệ sống thêm 5 năm gần 100%.
- Nguy cơ cao: Tỷ lệ sống thêm 5 năm từ 80-90% tùy mức độ di căn và đáp ứng hóa trị.
Theo dõi sau điều trị bao gồm:
- Định lượng hCG hàng tuần cho tới khi âm tính, sau đó hàng tháng trong 12 tháng.
- Ngừa thai nghiêm ngặt trong quá trình theo dõi để tránh nhầm lẫn tăng hCG do mang thai mới.
Biến chứng có thể gặp
- Suy buồng trứng sớm sau hóa trị.
- Hội chứng ly giải u trong quá trình hóa trị.
- Biến chứng thần kinh do di căn não.
- Tái phát u, thường trong vòng 1 năm đầu sau điều trị.
Kết luận
U nguyên bào nuôi là một nhóm bệnh lý đặc biệt với khả năng chữa khỏi rất cao nếu được chẩn đoán và xử trí kịp thời. Quản lý hiệu quả đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên khoa phụ sản, ung bướu và huyết học. Tiến bộ trong hóa trị và theo dõi sát nồng độ hCG đã góp phần làm thay đổi hoàn toàn tiên lượng của căn bệnh này, mang lại cơ hội phục hồi và bảo tồn khả năng sinh sản cho nhiều bệnh nhân.
Các bài báo, nghiên cứu, công bố khoa học về chủ đề u nguyên bào nuôi:
Phân bố không đồng đều của các transporter nucleoside và sự phân hủy enzym nội bào ngăn cản sự vận chuyển adenosine [14C] nguyên vẹn qua biểu mô màng đệm ở cừu dưới dạng một lớp tế bào trong nuôi cấy nguyên phát Dịch bởi AI Tóm tắt
Nền
Sự vận chuyển adenosine qua biểu mô của màng đệm (CP) có thể góp phần duy trì trạng thái cân bằng của neuromodulator này trong dịch ngoại bào của não. Mục đích của nghiên cứu này là khám phá sự vận chuyển adenosine qua các lớp tế bào biểu mô CP của cừu trong nuôi cấy nguyên phát....
Cerebrospinal Fluid Research - - 2006
TỶ SUẤT TÂN SINH NGUYÊN BÀO NUÔI VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN TRÊN BỆNH NHÂN THAI TRỨNG LỚN TUỔI TẠI BỆNH VIỆN TỪ DŨ
Tạp chí Y học Việt Nam - Tập 503 Số 1 - 2021
Đặt vấn đề: Thai trứng (TT) ở bệnh nhân lớn tuổi có nguy cơ cao diễn tiến đến tân sinh nguyên bào nuôi (TSNBN). Ngoài hút nạo thai trứng là điều trị chính, các biện pháp dự phòng như hóa dự phòng, cắt tử cung dự phòng hay kết hợp hóa dự phòng và cắt tử cung được thực hiện với mục đích giảm nguy cơ bị TSNBN. Biết được tỷ suất TSNBN ở bệnh nhân TT lớn tuổi và hiệu quả các biện pháp dự phòng sau hút ......
#Thai trứng #tân sinh nguyên bào nuôi #cắt tử cung dự phòng #hóa dự phòng
Giá trị của beta HCG tự do huyết thanh trong chửa trứng, chửa thường và u nguyên bào nuôi
Tạp chí Nghiên cứu Y học - - 2021
Giá trị của beta hCG tự do huyết thanh trong chửa trứng, chửa thường và u nguyên bào nuôi. Nghiên cứu mô tả cắt ngang, theo dõi dọc trên 191 trường hợp chửa trứng, 86 trường hợp chửa thường quý 1 và 33 trường hợp u nguyên bào nuôi được điều trị tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương. Nồng độ βhCG tự do huyết thanh trong chửa trứng là 432,6 ± 443,0 ng/ml; trong chửa thường là 71,2 ± 47,6 ng/ml; trong ủy ......
#beta hCG tự do #chửa trứng #u nguyên bào nuôi
BƯỚC ĐẦU NGHIÊN CỨU SỰ THAY ĐỔI NỒNG ĐỘ AMH TRÊN BỆNH NHÂN U NGUYÊN BÀO NUÔI CÓ BẢO TỒN TỬ CUNG ĐIỀU TRỊ METHOTREXAT TẠI BỆNH VIỆN PHỤ SẢN HÀ NỘI
Tạp chí Y học Việt Nam - Tập 518 Số 2 - 2022
Mục tiêu: Sự thay đổi nồng độ AMH trên bệnh nhân u nguyên bào nuôi có bảo tồn tử cung điều trị Methotrexat tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả tiến cứu trên 24 bệnh nhân được chẩn đoán u nguyên bào nuôi có bảo tồn tử cung điều trị đơn trị liệu Methotrexat tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội từ tháng 08/2021 đến tháng 04/2022. Kết quả: Tuổi trung bình của đối tượng nghiê......
#u nguyên bào nuôi #AMH #Methotrexat
A Báo cáo 5 trường hợp u nguyên bào nuôi nguy cơ rất cao được điều trị khởi đầu bằng phác đồ EP liều thấp
Tạp chí Phụ Sản - Tập 19 Số 4 - Trang 83-85 - 2021
Tỷ lệ khỏi bệnh của nhóm u nguyên bào nuôi nguy cơ thấp đạt khoảng gần 100%, trong khi đó tỷ lệ tử vong của nhóm u nguyên bào nuôi nguy cơ rất cao vẫn là một con số đáng kể, đặc biệt là tử vong sớm. Những bệnh nhân có điểm tiên lượng FIGO ≥ 13 điểm có tiên lượng xấu nếu được điều trị khởi đầu bằng phác đồ đa hóa chất truyền thống vẫn thường được sử dụng ở những bệnh nhân u nguyên bào nuôi nguy cơ ......
#u nguyên bào nuôi nguy cơ rất cao #tử vong sớm #phác đồ EP liều thấp
Nguyên bào nuôi sau đẻ di căn gan: báo cáo ca bệnh và tổng quan
Tạp chí Phụ Sản - Tập 20 Số 3 - Trang 162-164 - 2022
U nguyên bào nuôi sau đẻ thường có tiên lượng xấu do chẩn đoán muộn và khả năng kháng hóa chất cao. Việc lựa chọn phác đồ điều trị tại thời điểm phát hiện bệnh phụ thuộc vào diễn biến lâm sàng và vị trí tổn thương nhằm đảm bảo sự sống cũng như chất lượng sống của người bệnh. Kết luận: U nguyên bào nuôi di căn sau đẻ thường có thể điều trị khỏi hoàn toàn mà vẫn bảo tồn được tử cung nếu không phát h......
#U nguyên bào nuôi sau đẻ #u nguyên bào nuôi sau đẻ di căn gan #hóa trị phối hợp
ĐẶC ĐIỂM BỆNH LÍ THAI TRỨNG XÂM LẤN TẠI BỆNH VIỆN TỪ DŨ
Tạp chí Y học Việt Nam - Tập 518 Số 2 - 2022
Đặt vấn đề: Thai trứng xâm lấn (TTXL) là bệnh thuộc tân sinh nguyên bào nuôi thai kì (TSNBNTK), một trong số ít những bệnh lý ác tính có thể điều trị khỏi, thậm chí khi bệnh diễn tiến đến giai đoạn xa hơn, có di căn ở cơ quan khác. Phẫu thuật cắt tử cung mặc dù không phổ biến nhưng cũng là phương pháp xem xét điều trị ban đầu cho những bệnh nhân TSNBNTK chưa di căn và không còn mong muốn có thêm c......
#thai trứng xâm lấn #tân sinh nguyên bào nuôi thai kì #phẫu thuật cắt tử cung #hóa trị hỗ trợ #hóa trị cứu vãn
Đánh giá kết quả điều trị ung thư nguyên bào nuôi nguy cơ cao tại Bệnh viện Trung ương Huế
Tạp chí Phụ Sản - Tập 14 Số 3 - Trang 85-89 - 2016
Mục tiêu nghiên cứu: 1) Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh lý ác tính tế bào nuôi nguy cơ cao. 2) Nghiên cứu tác dụng của đa hóa trị trong điều trị bệnh lý ác tính tế bào nuôi nguy cơ cao.
Phương pháp nghiên cứu: Theo dõi dọc.
Đối tượng nghiên cứu: 29 bệnh nhân được chẩn đoán bệnh lý tế bào nuôi ác tính nguy cơ cao được điều trị đơn hóa trị tại khoa Sản bệnh viện Trung ương Hu......
#bệnh ý tế bào nuôi ác tính nguy cơ cao #EMA/CO #mang thai
Điều trị u nguyên bào nuôi nguy cơ thấp kháng Methotrexate bằng phác đồ đơn hóa trị liệu Actinomycin D 5 ngày
Tạp chí Phụ Sản - Tập 19 Số 4 - Trang 29-34 - 2021
Mục tiêu: Các yếu tố lâm sàng, cận lâm sàng có ảnh hưởng đến kết quả điều trị của nhóm bệnh nhân u nguyên bào nuôi nguy cơ thấp kháng Methotrexate (MTX) điều trị bằng phác đồ đơn hóa trị liệu Actinomycin D (ACTD) 5 ngày. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 40 bệnh nhân u nguyên bào nuôi nguy cơ thấp kháng MTX điều trị bằng ACTD 5 ngày tại Bệnh viện Phụ Sản Trung ương (BVPSTW) từ tháng 01/2019 - 1......
#U nguyên bào nuôi nguy cơ thấp #Actinomycin D
Song thai với một thai trứng toàn phần và một thai sống: Báo cáo hai trường hợp và tổng quan y văn
Tạp chí Phụ Sản - Tập 11 Số 3 - Trang 108 - 111 - 2013
Sự tồn tại đồng thời của thai trứng toàn phần và thai sống là một tình trạng hiếm gặp. Việc chẩn đoán chính xác rất quan trọng bởi vì nguy cơ có những biến chứng trầm trọng trong thai kỳ. Tỷ lệ sinh sống khoảng 30 – 35% và nguy cơ diễn tiến thành bệnh nguyên bào nuôi tồn tại cũng tương tự như thai trứng đơn thuần. Do đó, với những thai kỳ này, việc tiếp tục dưỡng thai có thể được đề nghị thay vì p......
#song thai #thai trứng toàn phần #bệnh lý nguyên bào nuôi
Tổng số: 41
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5